Edukacja w Chorwacji: Przewodnik po systemie oświaty | SP 7 (2025)

Chorwacja, malowniczy kraj nad Adriatykiem, oferuje nie tylko piękne krajobrazy, ale także rozbudowany system edukacji. Jako członek Unii Europejskiej, Chorwacja dba o wysoki standard nauczania, dostosowując się do europejskich standardów. System edukacji w Chorwacji jest scentralizowany i nadzorowany przez Ministerstwo Nauki i Edukacji Republiki Chorwacji. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej, jak wygląda edukacja w Chorwacji, od przedszkola po szkolnictwo wyższe.

Struktura Systemu Edukacji w Chorwacji

System edukacji w Chorwacji dzieli się na cztery główne poziomy:

• Przedszkole (vrtić) – od 6 miesięcy do 6 lat
• Szkoła podstawowa (osnovna škola) – od 6/7 do 15 lat
• Szkoła średnia (srednja škola) – od 15 do 18/19 lat
• Szkolnictwo wyższe (fakultet) – od 18/19 lat i więcej

Przedszkole (Vrtić)

Edukacja przedszkolna w Chorwacji, prowadzona w vrtićach, nie jest obowiązkowa. Przedszkola dzielą się na trzy etapy:

• Jaslice (żłobek) – od 6 miesięcy do 1 roku życia
• Drugi etap – od 1 do 3 lat
• Trzeci etap – od 3 do 6 lat

Chociaż przedszkole nie jest obowiązkowe, każde dziecko, które nie uczęszczało do przedszkola, musi w roku poprzedzającym rozpoczęcie szkoły podstawowej uczestniczyć w programie predškola (program przedszkolny). Predškola ma na celu rozwijanie umiejętności i kompetencji niezbędnych do adaptacji w środowisku szkolnym.

Szkoła Podstawowa (Osnovna Škola)

Szkoła podstawowa w Chorwacji, osnovna škola, jest obowiązkowa i trwa osiem lat. Dzieci rozpoczynają naukę w wieku 6 lub 7 lat. Uczniowie są dzieleni na klasy (A, B, C, itd.) i pozostają w tej samej klasie przez całe 8 lat. Szkoła podstawowa dzieli się na dwa etapy:

Niži Razredi (Klasy Niższe)

Niži razredi, czyli klasy 1-4, przeznaczone są dla dzieci w wieku 6-10 lat. W tych klasach jeden nauczyciel uczy wszystkich przedmiotów, z wyjątkiem języków obcych i religii. Przedmioty nauczania obejmują język chorwacki, matematykę, plastykę, przyrodę i społeczeństwo, wychowanie fizyczne, muzykę i przynajmniej jeden język obcy (zwykle angielski). Religia jest przedmiotem fakultatywnym. Uczniowie przez cztery lata pozostają w jednej sali lekcyjnej.

Viši Razredi (Klasy Wyższe)

Viši razredi, klasy 5-8, przeznaczone są dla uczniów w wieku 11-15 lat. Uczniowie mają różnych nauczycieli dla każdego przedmiotu, w tym historii, geografii, biologii, chemii, fizyki, informatyki, a oprócz angielskiego, często drugi język obcy. Uczniowie przemieszczają się między salami lekcyjnymi na różne zajęcia.

Dzięki obowiązkowej szkole podstawowej, poziom alfabetyzacji w Chorwacji jest bardzo wysoki i wynosi prawie 99%. Większość dzieci kończy szkołę podstawową.

Programy Szkoły Podstawowej

Rodzice zazwyczaj wybierają szkołę podstawową najbliżej miejsca zamieszkania. Istnieje również możliwość wyboru szkół oferujących alternatywne programy edukacyjne, takie jak edukacja waldorfska czy Montessori, dostępne w większych miastach, takich jak Zagrzeb i Rijeka. Dostępne są także programy specjalne dla dzieci z niepełnosprawnościami oraz programy w językach mniejszości narodowych. Uczniowie mogą również uczęszczać do szkoły muzycznej lub tanecznej równolegle ze szkołą podstawową.

Szkoła Średnia (Srednja Škola)

Szkoła średnia, srednja škola, zapewnia uczniom wiedzę potrzebną w środowisku pracy. Osoby, które ukończyły szkołę średnią, są klasyfikowane jako osoby o „średnich kwalifikacjach”. Szkoły średnie w Chorwacji dzielą się na różne typy, trwają 4 lub 5 lat, w zależności od zawodu.

Typy Szkół Średnich

• Gimnazja (Gimnazija) – szkoły ogólnokształcące, dzielące się na:
• Opća – ogólne wykształcenie, przygotowanie do studiów
• Prirodoslovno-matematička – specjalizacja matematyczno-informatyczno-przyrodnicza
• Jezična – nacisk na języki obce
• Klasična – nacisk na łacinę i grekę klasyczną
• Sportska – specjalizacja sportowa
• Prirodoslovna – specjalizacja przyrodnicza
• Szkoły rzemieślnicze (Obrtnička škola) – nacisk na zawody rzemieślnicze
• Szkoły zawodowe (Strukovna škola) – nauka konkretnego zawodu, np. kucharz, stolarz, szkoły ekonomiczne i techniczne
• Szkoły artystyczne (Umjetnička škola) – nacisk na sztuki wizualne, muzykę i podobne

Szkoła średnia w Chorwacji jest obecnie nieobowiązkowa, chociaż większość partii politycznych opowiada się za jej obowiązkowością.

Przedmioty w Szkole Średniej

Przedmioty w gimnazjach ogólnokształcących mogą obejmować język chorwacki, matematykę, angielski, drugi język obcy, łacinę, historię sztuki, wiedzę o muzyce, historię, geografię, biologię, chemię, fizykę, socjologię, psychologię, informatykę, politykę i ekonomię, filozofię, logikę, wychowanie fizyczne oraz przedmiot do wyboru (religia lub etyka). W szkołach rzemieślniczych, zawodowych i artystycznych przedmioty są dostosowane do profilu szkoły.

Proces Aplikacji do Szkoły Średniej

Dostanie się do gimnazjum jest trudniejsze niż do szkół zawodowych lub artystycznych. Proces rekrutacji jest punktowy. Uczeń wybiera kilka szkół, które chce ukończyć, w kolejności preferencji. Punkty rekrutacyjne są przyznawane na podstawie ocen ze szkoły podstawowej. Dodatkowe punkty można uzyskać za udział w olimpiadach przedmiotowych. Szkoły mają limity miejsc.

Szkolnictwo Wyższe (Fakultet)

Edukacja po szkole średniej określana jest jako fakultet. Uczniowie mogą zapisać się na:

• Uniwersytety (Sveučilište) – najwyższy poziom edukacji
• Politechniki (Veleučilište) – wyższy poziom edukacji zawodowej
• Kolegia (Visoka škola)

Wraz z wprowadzeniem Procesu Bolońskiego, stopnie naukowe to:

• Prvostupnik (Licencjat)
• Magistar (Magister)
• Magistar edukacije (Magister Edukacji)
• Doktor znanosti (Doktor Nauk)

Większe uniwersytety w Chorwacji składają się z niezależnych wydziałów (fakultetów), z własną administracją i kadrą. Wydziały koncentrują się na konkretnych dziedzinach nauki.

Rok Szkolny i Wakacje

Rok szkolny w Chorwacji, zgodnie z Zakon o odgoju i obrazovanju u osnovnoj i srednjoj školi, oficjalnie trwa od 1 września do 31 sierpnia. Zajęcia dla uczniów rozpoczynają się na początku września i trwają do połowy czerwca. Rok szkolny podzielony jest na:

• Ljetni semestar (semestr letni)
• Zimski semestar (semestr zimowy)

Wakacje szkolne dzielą się na:

• Wakacje jesienne – koniec października
• Wakacje zimowe – koniec grudnia i koniec lutego
• Wakacje wiosenne – przerwa wielkanocna
• Wakacje letnie – od czerwca

Wakacje szkolne nie zawsze pokrywają się ze świętami państwowymi.

Zarządzanie i Finansowanie Edukacji

Edukacja w Chorwacji jest finansowana ze środków publicznych i nadzorowana przez Ministerstwo Nauki i Edukacji. Szkoły podstawowe są finansowane z budżetu państwa i budżetów lokalnych, a szkoły średnie z budżetu państwa i żupanii. Budżet pokrywa wynagrodzenia pracowników, transport, szkolenia nauczycieli, edukację mniejszości narodowych, programy integracyjne dla dzieci z problemami rozwojowymi, programy dla uczniów uzdolnionych oraz koszty cyfryzacji i bibliotek. Władze lokalne odpowiadają za infrastrukturę szkolną i bieżące utrzymanie.

Podsumowanie

System edukacji w Chorwacji jest dobrze zorganizowany, scentralizowany i dba o wysoki poziom nauczania na wszystkich szczeblach. Od przedszkola, przez szkołę podstawową i średnią, aż po szkolnictwo wyższe, Chorwacja oferuje różnorodne ścieżki edukacyjne, starając się sprostać potrzebom wszystkich uczniów. Obowiązkowa szkoła podstawowa i rosnąca popularność szkolnictwa średniego świadczą o dbałości o edukację społeczeństwa w Chorwacji.

Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Edukacja w Chorwacji: Przewodnik po systemie oświaty, możesz odwiedzić kategorię Edukacja.